Historiek
De oorspronkelijke intentie om in Heist-op-den-Berg een heemkundige kring op te richten gaat terug naar het oorlogsjaar 1943. Uit gesprekken tussen de cultuurhistoricus Jozef Weyns en de volkskundige René Lambrechts groeide het verlangen om een "Kring voor geschiedenis en volksleven" op te richten. Omwille van de oorlogsomstandigheden en de aanhouding door de Duitsers van René Lambrechts (2 november 1943) zou het echter vooralsnog bij dit eerste vruchtbaar gesprek en een vroom voornemen blijven.
Onmiddellijk na de oorlog in oktober 1944 echter staken enkele jongeren de koppen bij elkaar om iets te gaan doen ter vrijwaring van de snel verdwijnende volkswaarden. Een aantal nog erg jeugdige maar begeesterde heemliefhebbers, voornamelijk studenten, verzamelden zich om een "studiekring" op te richten die het algemeen cultuurleven zou bestuderen en behartigen.
Op 28 december 1944 kwamen de stichters en leden van het "Heemkundig Studiegenootschap" voor het eerst officiëel samen ten huize van (de latere prof.dr.) Frans Gullentops om de statuten vast te leggen. Als naam voor de nieuwe vereniging koos men voor de "Swanecamer".
Buiten de kring van jonge cultuurliefhebbers waren er in Heist echter ook nog andere, meer- gevestigde burgerijfiguren die heemkundige ambities koesterden.
Prof. Van der Ginst (toenmalig bewoner van het "Hof van Riemen", die veel belangstelling voor oudheidkunde en lokale geschiedenis koesterde) was de drijvende kracht achter de oprichting van de "Archeologisch-folkloristische kring", waarin naast de Professor-zelf ook dr. Cattersel en de heren Boogmans, Lodewijk Liekens en E.Verlinden het goede weer maakten. Andere belangrijke betrokkenen buiten de hoger vermelde waren dr. jur. vrederechter Torfs (vader van de huidige professor en TV-figuur dr. Rik Torfs) , dr. G.Van Oorlé, Jos Van Roosbroeck en Marcel Onzea.
Op 27 augustus 1945 had op initiatief van Van der Ginst een ontmoeting plaats tussen het "Swanecamer"-bestuur en afgevaardigden van zijn "Archeologisch-folkloristische kring", Een fusie van de twee gezelschappen leek het logische resultaat te worden.
Na de stichtingsvergadering op 1 september 1945 van de nieuwe gefusioneerde vereniging, die "Heem- en oudheidkundige Kring" geheten werd, besloot men ten voorlopige titel het voorzitterschap van de fusievereniging toe te kennen aan dr. Jozef Weyns.
Toen ontstonden snel wrijvingen tusen de twee strekkingen, die tot het terugtrekken van de "ouderen" zouden leiden.
Lang duurde het echter niet of wat met zoveel enthousiasme gestart was, kreeg een nieuwe impuls op 17 maart 1946. De jongeren van de "Swanecamer" kwamen weer geregeld bij elkaar. Hun enthousiaste geestelijke leider, Jozef Weyns, trad op 24 augustus 1946 in het huwelijksbootje met de jonge en bekoorlijke Paula Mijlemans. De eerstvolgende vergadering op "Ten Bosch" ging door in november 1946.
Als gevolg van deze nieuwe ontwikkelingen beschouwt onze huidige heemkring Die Swane het jaar 1946 tradtioneel als de definitieve en feitelijke doorbraak en dus ook de start van het structureel-georganiseerd heemkundig leven in Heist-op-den-Berg én bijgevolg ook als het jaar van de inwerkingtreding van de heemkundige kring "Die Swane". De officiële bezegeling van de vruchtbare fusie tussen de "Swanecamer" en de "Heem- en oudheidkundige kring" ging evenwel pas door tijdens een op 24 januari 1948 gehouden verruimde algemene vergadering van de beide samenstellende groeperingen.
Drie weken later, op 14 februari 1948, volgde de officële oprichting en de allereerste erkenning van de enige (thans nog altijd bestaande) heemkundige kring "Die Swane".
Waarom 'die Swane'?
De keuze van de naam Die Swane vindt zijn oorsprong in het oude schepenzegel dat door de Heistse schepenen in 1588, na het vertrek van de Staatse troepen, gekozen werd. Het nieuwe schepenzegel verbeeldde een zwaan staande op een heuveltje. Het opschrift luidde volgens de gebruiken van die tijd "SIGILLVM COMMNVNITATIS HEYSTENSIS 1588". Meer dan tweehonderd jaar hebben onze vroede wethouders gebruik gemaakt van de zegel met de zwaan. Tijdens het Frans bestuur, het Keizerrijk, het Voorlopig en het Hollands Bewind werden echter opeenvolgend totaal andere zegels gebruikt! Het zegel met de Zwaan bleek zelfs decennialang "zoek". Het was uiteindelijk Napoleon, die de gemeenten hun wapenschilden terugschonk. Bij koninklijk besluit van 13 mei 1846 werd aan de gemeente Heist toegestaan om het alsdan eerstbekende "oude schepenzegel" opnieuw te gebruiken en wel als volgt met kleuren verrijkt: "van azuur, met eene zwaan van zilver staande op eenen groenen heuvel".
Honderd jaar later, in 1946, stond het in de sterren geschreven dat het beeld op het gemeentewapen ook de naam van de nieuwe heemkundige kring zou inspireren. De historische verbondenheid van onze erfgoedvereniging met een rijk en verder te ontrafelen verleden werd in die context als het ware bekrachtigd.
Door wijlen dr. Jozef Weyns werd op het eerste nummer van het "Swanekoeriertje" een dubbele zwaan met in het midden de nodige heemkunidge symboliek uitgetekend, een verafbeelding van de grote liefde die de heemkringen van heist en Hallaar er toe had gebracht als één heemkring samen verder te gaan. Dit symbool werd meteen door allen als het officiële embleem van "Die Swane" aanvaard.
Creëer gratis uw eigen website: https://www.webnode.nl